Iedereen kan last krijgen van psoriasis. Psoriasis is een chronische huidaandoening die wordt gekenmerkt door ontstoken, schilferige plekken op het lichaam. In dit artikel lees je alles over de symptomen, oorzaken en behandelingen van psoriasis.
Wat is psoriasis?
Psoriasis is een veel voorkomende chronische aandoening waarbij de huid is ontstoken en perioden van afname en verheviging elkaar afwisselen. Het meest voorkomende type psoriasis heeft scherp begrensde plekken die roze of grijs van kleur kunnen zijn en met zilverachtige, schilferige huid zijn bedekt. Deze plekken kunnen zich bevinden op bijvoorbeeld de hoofdhuid of in het gezicht maar ook op andere plekken van het lichaam. De symptomen van psoriasis kunnen op iedere leeftijd voor de eerste keer verschijnen, maar dit gebeurt meestal bij jongvolwassenen of op latere leeftijd rond de 50–60 jaar.
Symptomen psoriasis
Kwetsuren als gevolg van psoriasis verschillen in biologisch opzicht duidelijk van de klassieke droge huid, ook wel xerose genoemd, en worden geclassificeerd als erythrosquameus, dat wil zeggen dat zowel de bloedvaten als de dieper gelegen lagen van de opperhuid een rol spelen. Gebrekkige celvernieuwing is de oorzaak van de zogenoemde plekken. Deze gebreken worden door meerdere factoren veroorzaakt:
Psoriasis is een chronische huidziekte die wordt gekenmerkt door scherp begrensde roze of grijze plekken.
ontstekingsreacties in de dieper gelegen lagen van de lederhuid en de bovenste lagen van de opperhuid,
een verhoogde omloopsnelheid van keratinocyten (het celtype waaruit het grootste deel van de opperhuid bestaat),
een verandering in het afschilferingsproces (afschilfering verwijst naar het natuurlijke proces van afstoting van de buitenste huidlaag).
Types van psoriasis
Rode, opgezette en ontstoken kwetsuren zijn kenmerkend voor plaque psoriasis.
Psoriasis uit zich in verschillende vormen met verschillende kenmerken.
Plaque psoriasis (psoriasis vulgaris) is de meest voorkomende vorm van psoriasis en ongeveer 80% van de gevallen valt hieronder. Deze vorm van psoriasis uit zich in roodgekleurde kwetsuren die doorgaans zijn opgezet als gevolg van een ontsteking. Zij kunnen ook worden bedekt met een laag zilverkleurige of witte schilferige huid. Deze kwetsuren ontstaan meestal op de knieën en ellebogen, de hoofdhuid of de onderrug.
Psoriasis Guttata wordt gekenmerkt door 'druppelvormige kwetsuren' die bestaan uit kleine roodgekleurde plekjes die op het lichaam of de ledematen verschijnen. Deze plekjes zijn meestal niet opgezet zoals kwetsuren van plaque psoriasis. Psoriasis Guttata kan zich voor het eerst voordoen in de kindertijd of bij jongvolwassenen en het kan plotseling verschijnen.
Inverse psoriasis ziet eruit als helderrode kwetsuren die niet ruw maar eerder glad en glanzend zijn. Deze vorm van wordt hoofdzakelijk aangetroffen in huidplooien en in gebieden waar de huid zachter is, bijvoorbeeld in de oksels en andere huidplooien, zoals de liezen of onder de borsten of tussen de billen. Dit zijn ook de gebieden die door wrijving en/of transpiratie geïrriteerd kunnen raken.
Pustuleuze psoriasis komt vooral voor bij volwassenen en wordt gekenmerkt door witte pusblaasjes (die niet besmettelijk zijn omdat ze uit witte bloedlichaampjes bestaan). De huid rondom deze blaasjes kan rood zijn en zij kunnen plaatselijk of verspreid zijn.
Erythrodermische psoriasis is hoofdzakelijk een ontsteking en tast daarom vaak het grootste deel van het lichaamsoppervlak aan. Uitgebreide roodheid van de huid leidt tot schilfers die in grote plakken worden afgestoten en deze vorm van psoriasis veroorzaakt hevige pijn en ongemak.
Psoriasis capitis is een huidaandoening waarbij roodheid, schilfering en jeuk optreden op de behaarde hoofdhuid, vaak gepaard gaand met witte schilfers.
Psoriasis in het beginstadium herkennen
Psoriasis in het beginstadium herkennen is belangrijk om de juiste behandeling te starten. Typische tekenen van psoriasis zijn rode plekken op de huid, bedekt met wit of zilverachtige schilfers. Deze plekken kunnen jeuken en pijnlijn zijn en kunnen overal op het lichaam voorkomen. Het is belangrijk om te weten dat psoriasis niet besmettelijk is. Als je vermoedt dat je psoriasis hebt, raadpleeg dan een dermatoloog voor een juiste diagnose en behandeling.
Oorzaak psoriasis
Psoriasis kan door ouders aan kinderen worden doorgegeven.
Vermijd stress, het kan de symptomen van psoriasis opwekken.
Erfelijkheid
Studies tonen aan dat de meeste gevallen van psoriasis waarschijnlijk erfelijk zijn gezien het feit dat psoriasis in de families van de getroffen personen voorkomt. Gedacht wordt dat bepaalde erfelijke genen een rol spelen bij psoriasis, maar hoe precies is nog onduidelijk.
Infecties
Ontwikkeling van symptomen van psoriasis gaat vaak gepaard met infecties. Bacteriën, in het bijzonder streptokokken, worden het vaakst als ziekteverwekkers aangewezen en aan guttate psoriasis gerelateerd. Van HIV-infecties is bekend dat zij de kans op het ontwikkelen van een ernstiger vorm van psoriasis verhogen als de persoon al psoriasis heeft, maar zij zijn geen directe oorzaak van psoriasis.
Stress
Psychische stress kan de situatie verergeren en in sommige gevallen voldoende zijn om de symptomen op te wekken.
Medicijnen
Sommige medicijnen, in het bijzonder lithium, antimalariamiddelen en bètablokkers, hebben een negatieve invloed op psoriasis. Het plotseling afbreken van een behandeling met sterke plaatselijk aangebrachte of oraal ingenomen corticosteroïden veroorzaakt waarschijnlijk ontwenningsverschijnselen die hevig kunnen zijn en zelfs tot erythrodermische of zelfs gegeneraliseerde pustuleuze psoriasis kunnen leiden.
Mogelijkheden voor de plaatselijke behandeling van psoriasis
Crèmes en lotions bij psoriasis
De meest voorkomende topische behandelingen van psoriasis zijn crèmes en lotions die corticosteroïden of keratolytische agents bevatten. Hydraterende producten en emollienta worden aanvullend gebruikt en kunnen verlichting bieden tijdens flare-ups.
Plaatselijke behandeling van psoriasis
Plaatselijke behandeling van psoriasis bestaat hoofdzakelijk uit emollientia, vochtinbrengende producten, keratolytische middelen en cortisosteroïden. Vochtinbrengende producten en emollientia zijn vooral heilzaam in de tussenliggende of remissiefases van psoriasis. Tijdens de eerste keratolytische fase zijn keratolytische middelen het meest heilzaam en zij kunnen in combinatie met vochtinbrengende producten en emollientia worden gebruikt. Plaatselijk aangebrachte corticosteroïden zijn altijd effectief, maar zij mogen niet doorlopend gedurende langere perioden worden gebruikt, dus het is vaak goed deze voor flare-ups (verhevigingen) van psoriasis te bewaren.
Psoriasis op het lichaam
Hoewel psoriasis niet volledig te genezen is, kunnen de symptomen worden verminderd door dagelijks een verzachtende crème aan te brengen op de aangetaste gebieden. Voor psoriasis op het gezicht en rond de ogen is het belangrijk om voorzichtig te zijn bij het kiezen van behandelingen, aangezien de huid op deze gebieden gevoelig is.
Voor psoriasis op de ellebogen en knieën kan het gebruik van een vette zalf of hydraterende crème de huid in deze gebieden verzachten en ongemak verminderen. Het is echter altijd raadzaam om advies te vragen aan een dermatoloog om een behandeling voor specifieke psoriasisplekken op het lichaam te bepalen.
Emollientia bij psoriasis
De huid moet gehydrateerd blijven bij psoriasis. Gebruik van extra vochtinbrengende producten wordt aanbevolen.
Meer geavanceerde vochtinbrengende producten bevatten actieve bestanddelen die de hydratatie bevorderen.
Emollientia dienen om het stratum corneum soepeler te maken en oppervlakkige afschilfering te verminderen. Zij zijn de meest gebruikte producten in de dermatologie. Zij werken door vorming van een afsluitende laag die het waterverlies door verdamping vanuit de huid vermindert, zodat de bovenste huidlaag, of het stratum corneum voldoende wordt gehydrateerd.
NMF's kunnen verlichting brengen bij psoriasis
Vochtinbrengende producten zijn emollientia verrijkt met natuurlijke vochtvasthoudende factoren (NMF's). NMF's bevorderen ook de hydratatie van het stratum corneum, omdat de NMF's water aantrekken en binden. Meer geavanceerde vochtinbrengende producten bevatten ook actieve bestanddelen, zoals glucoglycerol, dat de hydratatie in de dieper gelegen lagen van de opperhuid bevordert door het huideigen vochtnetwerk dat water aan de bovenste huidlagen levert te stimuleren.
Regelmatig gebruik van emollientia en vochtinbrengende producten is belangrijk bij psoriasis en dient zowel tijdens een flare-up als tijdens een remissiefase te worden voortgezet.
Dikkere, meer afsluitende crèmes en oliën verdienen de voorkeur boven lichtere lotions, omdat zij effectiever zijn.
