Huidziekte: Atopisch eczeem – Verlicht het ongemak

Wereldwijd heeft 10 tot 20% van de kinderen last van de huidziekte atopische dermatitis, ofwel: atopisch eczeem. Het is een chronische, langdurige aandoening die zich kenmerkt door een droge, schilferige en geïrriteerde huid. Er is geen remedie bekend, maar regelmatige en consistente huidverzorging kunnen de huid beschermen. Lees meer over eczeem tijdens een flare up.

Atopisch eczeem is een chronische huidziekte die de huid in het gezicht en op het lichaam van baby's, kinderen en volwassenen aantast.

Het aantal mensen met eczeem neemt vooral toe in westerse landen. In de afgelopen 30 jaar zijn de meldingen verdubbeld tot verdriedubbeld. Er is geen overtuigende oorzaak van eczeem bekend, maar er zijn bewijzen van een relatie met zowel astma als hooikoorts.

"Wereldwijd wordt 10 tot 20% van de baby's en kinderen getroffen, terwijl 2 tot 5% van de volwassenen eraan lijdt."

Bij volwassenen treft de huidziekte vaak de hals en het decolleté, de binnenkant van de ellebogen, de achterkant van de knieën, handen en voeten, het gezicht en de hoofdhuid. De symptomen en aangetaste gebieden zijn iets anders bij kinderen en baby's.

Mensen met atopisch eczeem hebben vaak bijkomende problemen zoals slaapgebrek, stress, discriminatie en weinig zelfvertrouwen. Naast een goede huidverzorging zijn er ook bepaalde veranderingen in de levensstijl die de symptomen kunnen verlichten, zoals het dragen van katoenen kleding, de temperatuur laag houden om transpireren te voorkomen en voeding te eten die de symptomen vermijden.

Vraag als je twijfelt over jouw symptomen advies aan een dermatoloog.

Dermatologen hebben nog geen definitieve oorzaak van atopisch eczeem ontdekt en ook geen remedie. Van een aantal factoren is echter bewezen dat zij ervoor zorgen dat sommige mensen meer risico lopen dan anderen. Dit zijn:

• Erfelijkheid. De relatie tussen atopisch eczeem, astma en hooikoorts is bewezen. Als één of beide ouders aan één van deze huidziekte lijdt, bestaat de kans dat hun kind eczeem ontwikkelt. Het risico neemt evenredig toe, dus als beide ouders aan alle drie deze aandoeningen lijden, wordt de kans dat het kind de huidziekte erft groter.
• Klimaat/plaats. In koude klimaten lopen mensen meer risico op atopisch eczeem en ook in verontreinigde steden. Het is bewezen dat Jamaicaanse kinderen die in Londen zijn opgegroeid twee keer zoveel kans hebben om atopische dermatitis te ontwikkelen als kinderen in Jamaica.
• Geslacht. Vrouwen zijn iets vatbaarder voor atopische dermatitis dan mannen.
• De leeftijd van de moeder. Kinderen van moeders die op relatief latere leeftijd kinderen krijgen, lopen meer risico dan kinderen van jonge moeders.

Een huid met de huidziekte eczeem heeft een tekort aan natuurlijke vochtinbrengende bestanddelen, zoals aminozuren, en een verminderde aanmaak van barrièrelipiden. Dit verzwakt de huidbarrière en maakt de onderliggende lagen vatbaarder voor infecties als gevolg van krabben met nagels door het huidoppervlak. 

De symptomen van de huidziekte zijn ook de triggers. Omdat de huid droog is en jeukt, gaan de patiënten krabben. Door te krabben, verstoren zij de barrièrefunctie van de huid. Hierdoor komen de onderliggende lagen bloot te liggen en worden deze vatbaar voor infectie vanuit de omgeving. De bacteriën veroorzaken irritatie en zo wordt de jeuk in stand gehouden. Dit wordt de Atopische Huid Cyclus genoemd.

Ook andere invloeden kunnen de bestaande symptomen van de huidziekte verergeren, hoewel deze per persoon verschillen, zoals:

• voedselallergieën, zoals voor melk, kaas, noten, schaal- en schelpdieren 
• alcoholallergieën
• allergieën voor huismijt, pollen en/of stof 
• schurende of niet ademende stoffen, zoals wol en nylon
• nikkel, een metaal dat veel in sieraden en horloges voorkomt
• formaldehyde 
• bepaalde wasmiddelen, vaak met het label 'biologisch'
• stress
• slaaptekort
• transpiratie
• sigarettenrook 

Lees meer over factoren die de huid beïnvloeden.

Er is geen remedie voor de huidziekte bekend, maar patiënten kunnen op een paar manieren helpen bij de verzorging van hun atopische huid en zelfs de perioden tussen flare ups verlengen. Het belangrijkste is om de huid constant met emollientia gehydrateerd te houden.

Emollientia (ook vochtinbrengende producten genoemd) moeten dagelijks worden aangebracht, ongeacht de symptomen. Deze lotions, gezichtscrèmes, douche-oliën en badproducten houden de huid soepel en gehydrateerd en zo minder vatbaar voor jeuk en beschadigingen. Regelmatig gebruik van emollientia helpt de jeuk te verzachten. 

Actieve ingrediënten die vaak in vochtinbrengende producten worden aangetroffen zijn: 

• Omega-6 vetzuren uit teunisbloemolie en druivenpitolie. Deze verzachten en voeden de huid en vullen tegelijkertijd de natuurlijke beschermende huidbarrière aan.
• Licochalcone A (een extract uit de zoethoutwortel). Dit is een natuurlijke ontstekingsremmer en antioxidant die roodheid vermindert en ontstekingen verzacht.

Flare ups vereisen intensievere verzorging met sterk werkende crèmes die aan de dagelijkse vochtinbrengende behandeling worden toegevoegd. Deze plaatselijk aan te brengen crèmes bevatten vaak hydrocortison.

Corticosteroïden (zoals hydrocortison) staan bekend om hun effectieve en snelle werking bij het verzachten van jeuk en het verminderen van ontstekingen. Zij hebben echter ook nadelen. Langdurig gebruik kan bijvoorbeeld de huid dun maken. 

Hoewel triggers per persoon verschillen, kunnen patiënten baat hebben bij een behoorlijk aantal veranderingen in levensstijl:

• De kamertemperatuur en de vochtigheid laag houden om transpireren te voorkomen. 
• Zachte kleding direct op de huid dragen. Katoen is comfortabel en kan in de winter in laagjes worden gedragen. Schurende textiel, zoals wol en niet ademende stoffen zoals nylon kun je het beste vermijden. 
• Huidverzorgingsproducten in de koelkast bewaren, omdat koele crèmes de jeuk verzachten. 
• Een dagboek bijhouden en eventuele triggers van flare ups noteren.
• Vakantie houden in koele tot gematigde klimaten, niet te warm of te koud.
• Nieuwe kleding voor het dragen wassen om irriterende verfstoffen en textielafwerkmiddelen te verwijderen.
• 's Nachts katoenen handschoenen dragen om krabben tijdens de slaap te voorkomen.
• Een 'natte lap' kan helpen om de jeuk te verzachten en de neiging tot krabben te verminderen (raadpleeg een dermatoloog voor meer informatie). 
• Douchen in plaats van een bad nemen, maar nooit te heet (<32°) en niet te vaak of te lang. 
• De duur van een bad tot maximaal 5-10 minuten beperken.
• Altijd een badolie (of doucheolie) gebruiken vanwege de lipide-aanvullende en verzorgende werking. 
• Geen harde spons of massageborstel in bad of onder de douche gebruiken.
• Mediteren en yogaoefeningen doen om de stress te verminderen.

 Lees meer over atopisch eczeem.

Vraag als je twijfelt over hoe je de symptomen het beste kunt beheersen advies aan een dermatoloog.