Acne vulgaris algemeen – Symptomen, oorzaken en oplossingen

Acne vulgaris is de meest voorkomende huidziekte in industriële landen. Het begint meestal in de pubertijd als gevolg van hormonale veranderingen en kan ook in de volwassen jaren aanhouden. Ongeveer 80-90% van de jonge mensen heeft in enige mate last van puisten en 20-30% van deze mensen zoekt medische hulp. Er zijn ook steeds meer volwassenen, vooral vrouwen, die op latere leeftijd met acne vulgaris te maken krijgen. Lees meer over de behandeling van puistjes met medicijnen.

Bij acne vulgaris wordt de huid vet en verschijnen open en gesloten comedonen (zwarte en witte meeëters) in het gezicht en vaak in de nek, op de schouders, de borstkas en ook op de rug. Bij matige en ernstige acne wordt de huid rood en ontwikkelen zich ontstoken pukkels en puistjes. Acne vulgaris kan emotioneel vervelend zijn en is irritant hardnekkig. Het kan leiden tot postinflammatoire hyperpigmentatie (PIH) en/of langdurige littekenvorming.

Postinflammatoire hyperpigmentatie is een vlakke verkleuring van de huid als reactie op een ontsteking zoals acne of eczeem, in het bijzonder bij mensen met een donkerdere huid. De vlek kan in de loop van de tijd vervagen, maar dermatologische behandelingen en antipigmentatieprocedures kunnen hulp bieden.

Lees meer over hyperpigmentatie.

Acne wordt soms verward met rosacea. Rosacea is een aandoening waarbij de huid hypergevoelig wordt doordat bloedvaten in het gezicht vergroten. Het gevolg is dat de huid roder wordt. Dit kan ook papels en pustels veroorzaken – vandaar de verwarring. Rosacea vraagt alleen om een andere behandeling dan acne. Je vindt hier meer informatie over hoe een huid met rosacea verzorgd moet worden. Als je niet zeker weet of je rosacea of acne hebt, raadpleeg je arts.

1 Seborroe
Dit is overproductie van talg. Fysiologisch gezien scheiden talgklieren een vettige substantie uit: talg, voor smering van het haar en de huid.

"Een aantal problemen zoals hormonen, klimaat, bepaalde medicijnen en erfelijkheid kan de talgproductie opwekken."

Een verstoorde talgafscheiding kan leiden tot seborroïsche dermatitis, een veel voorkomende huidaandoening met ontstekingen, waarbij zich in de vette gebieden zoals op de hoofdhuid en in het oor vlokkige witte tot geelachtige schilfers vormen. Lees meer over seborroïsch eczeem.

2 Hyperkeratose
Hyperkeratose (of overmatige verhoorning) is een verdikking van de bovenste huidlaag (stratum corneum). Onregelmatige afstoting van dode, verhoornde huidcellen (corneocyten) verstoppen de kanalen van de talgklieren en verstoren of onderbreken de talgafgifte.

Als de huid te veel talg produceert (seborroe) en de dode huidcellen blijven aan de huid vastzitten (hyperkeratose), kunnen zij zich in het haarzakje opeenhopen en samen een zachte afsluiting vormen. Door deze afsluiting kan de wand van het haarzakje uitpuilen en een gesloten comedo (witte meeëter) vormen of, als de afsluiting dicht aan de oppervlakte zit, een open comedo (zwarte meeëter).

3 Kolonisatie van bacteriën
Bacteriën die normaal zonder schade aan te richten op de huid leven (propionibacteria) nemen toe en koloniseren vervolgens de afgesloten haarzakjes en vormen zo pukkels, puisten, knobbels of cysten.

4 Ontsteking
Het gevolg is een rode en ontstoken huid. Bij ernstige gevallen van acne vulgaris barst de wand van het haarzakje in de late fase van de ontsteking. Lipiden, vetzuren, corneocyten, bacteriën en celdelen komen vrij en veroorzaken uitgebreide en diepe ontstekingen in het naastgelegen weefsel.

Als nog steeds niet duidelijk is of de symptomen al dan niet met acne vulgaris te maken hebben, kan een huidtest een antwoord bieden. Vraag daarnaast ook dermatologisch advies van een arts of een andere huidspecialist.

Verschillende soorten acne betekent ook verschillende soorten onzuiverheden. Het woord ‘onzuiverheid’ wordt meestal gebruikt voor iets wat tijdelijk is (zoals mee-eters). Het woord ‘plekje’ of ‘vlekje’ suggereert iets wat blijvender is (zoals zonnevlekjes of ouderdomsvlekjes). Hier volgt een uitleg van een aantal veelvoorkomende termen:

• Open comedo (mee-eter): een kleine, donkere, platte onzuiverheid als gevolg van een verstopte talgklier. De donkere kleur wordt veroorzaakt doordat talg reageert met zuurstof. Dit heeft dus niks te maken met vuil. 
• Gesloten comedo (mee-eter): een verhoogde, ronde onzuiverheid met een melkwitte bovenkant. Ook het resultaat van een verstopte talgklier. Een soort puistje. 
• Puistje: een ontstoken (verhoogde en verkleurde) onzuiverheid die zich vult met pus en meestal pijnlijk is. Het is de verzamelnaam die wordt gebruikt voor alle onzuiverheden, zoals comedonen, papels en pustels.
• Papel: een harde verhoging van de huid die geen pus bevat, ontstoken puistje.
• Pustel: als een gesloten comedo of puistje toeneemt in formaat en hevigheid, wordt dit een pustel genoemd, een ontstoken puistje met pus.
• Knobbel: een harde acnelaesie (beschadigd weefsel) dat zich diep in de huid bevindt. Meestal op grotere stukken huid zoals op de rug en schouders.
• Cyste: zachte acnelaesie gevuld met pus, die zich diep in de huid bevindt. Ontstaat als de follikelwand in de latere fases van de ontsteking barst.

Lees meer over behandelingen voor een onzuivere huid met medicijnen.
Lees meer over behandelingen voor een onzuivere huid zonder medicijnen.

Erfelijkheid wordt ook beschouwd als een risicofactor voor het ontwikkelen van acne vulgaris. Als beide ouders last hebben van acne is de kans groter dat hun kind deze aandoening ook zal ontwikkelen.

Ook geldt dat als één of beide ouders last hebben van acne, de kans groter is dat hun kinderen als volwassenen ook acne vulgaris krijgen.

Medicijnen. Bepaalde medicijnen, zoals steroïden en lithium, staan erom bekend acne op te wekken bij sommige mensen.

Er zijn veel mythen rondom acne vulgaris en veel daarvan geven de getroffene onterecht de schuld van de aandoening. Acne zou bijvoorbeeld veroorzaakt worden door een vuile huid, slechte hygiëne, slechte voeding of zou zelfs besmettelijk zijn. Dit is allemaal niet waar, maar helaas kunnen de mythen wel emotionele schade veroorzaken bij mensen met acne vulgaris. Zeker als deze personen al een laag zelfbeeld hebben. Dermatologen zijn er juist voor opgeleid om de feiten van de fabels te onderscheiden.

Lees meer over behandeling voor een onzuivere huid met medicijnen

Lees meer over behandeling voor een onzuivere huid zonder medicijnen

Hormonen spelen hoogstwaarschijnlijk een rol en dit maakt dat acne zeer veel voorkomt bij tieners (hoewel mensen van alle leeftijden acne kunnen krijgen). Door de toename van androgenen bij zowel jongens als meisjes gaan de talgklieren meer talg produceren dan de huid nodig heeft.
Naast de hoeveelheid circulerende hormonen speelt ook toename van de gevoeligheid van de talgklieren een rol bij de ontwikkeling van acne vulgaris.

De meeste gevallen van acne verdwijnen na de puberteit vanzelf. Dit neemt niet weg dat een effectieve behandeling nodig is om blijvende littekens te voorkomen

Talgklieren zijn bijzonder gevoelig voor hormonen, dus acne vulgaris kan voorkomen bij volwassen vrouwen met hormoongerelateerde aandoeningen, zoals het polycysteus ovariumsyndroom. Ook psychische stress kan symptomen van atopische dermatitis opwekken.

Bacteriën. Bij mensen met een onzuivere huid creëert de overmatige talgproductie een ideale omgeving waarin de normaal onschadelijke acnebacteriën (propionibacterium acnes) zich kunnen vermenigvuldigen. Dit leidt tot ontstekingen en de vorming van rode of met pus gevulde puisten.

Het is niet zo dat mensen met acne onhygiënisch zijn, zoals sommige mythen ons doen geloven. De kans is zelfs groter dat de huid geïrriteerd raakt door te veel reinigen met agressieve reinigingsproducten.

Hoewel zij geen acne veroorzaken, is van sommige factoren wel bekend dat zij de symptomen verergeren:

• voeding met te veel bepaalde koolhydraten (veel suiker en witte bloem)
• overmatige consumptie van koemelk en zuivelproducten (met uitzondering van kaas)
• sigaretten roken
• make-up die de poriën verstopt
• comedogene huidverzorgingsproducten
• Stress kan hormonen aanwakkeren die op hun beurt de talgproductie stimuleren en zo acne verergeren.

Vraag een dermatoloog in een vroeg stadium van acne vulgaris al om advies, zelfs bij milde symptomen. Een effectieve behandeling met medicijnen kan verergering van de acne beperken en zo kunnen littekens voorkomen worden.

Neem ook een aantal algemene regels in acht:

• Gebruik lauw water en een geschikt reinigingsproduct (te heet of te koud water kan acne verergeren).
• Laat puistjes op de natuurlijke wijze helen (uitdrukken kan ze erger maken en tot littekens leiden).
• Gebruik uitsluitend niet-comedogene huidverzorgingsproducten.
• Draag niet-comedogene make-up.
• Verwijder make-up aan het einde van de dag.

Hoewel er geen remedie is voor een onzuivere huid, kunnen behandelingen met en zonder medicijnen zeer effectief zijn voor het voorkomen van de vorming van nieuwe puistjes en littekens.

Afhankelijk van de ernst van de onzuivere huid kunnen mensen die hieraan lijden voor het dagelijks reinigen, zuiveren en verzorgen producten zoals de Eucerin DermoPure-reeks gebruiken, behandelingen met medicijnen voorgeschreven krijgen zoals retinoïden of oraal in te nemen antibiotica of een combinatie van beide. Van sommige behandelingen met medicijnen is bekend dat zij uitdroging als bijwerking hebben en dit kan worden gecompenseerd met aanvullende hydraterende verzorging.

Deze dagelijkse verzorging moet ook een geschikte zonnebrandcrème voor de onzuivere huid bevatten, zoals de Eucerin Sun Fluid Matterend SPF 50+.

Lees meer over therapieën voor een onzuivere huid met medicijnen
Lees meer over therapieën van een onzuivere huid zonder medicijnen
Lees meer over de Eucerin DermoPure-reeks
Lees meer zonnebrandcrèmes.