Puistjes behandelen – Met behulp van medicijnen

Voor veel mensen die last hebben van puistjes zijn de behandelingen zonder recept gewoonweg niet effectief genoeg. Deze mensen hebben vaak de ernstigere vormen van acne, acne papulo-pustulosa of conglobata. Het goede nieuws is dat effectieve behandelingen met medicijnen op recept verkrijgbaar zijn en hoe eerder de behandeling wordt gestart, des de kleiner de kans op blijvende fysieke en emotionele schade. Lees meer over acne tips zonder medicijnen.

Voordat je besluit welke behandeling je gaat toepassen, is het belangrijk de symptomen die je ervaart vast te stellen. Behandelingen voor milde tot matige acne pakken vaak één of meer problemen aan die horen bij puistjes. De behandelingen werken door middel van:

• vermindering van de talgproductie en zo beheersing van seborroe.
• versnelling van de afstoting van de cellen van de bovenste huidlaag (afschilfering) om zo hyperkeratose aan te pakken.
• bestrijding van bacteriële infecties veroorzaakt door kolonisatie van bacteriën.
• vermindering van ontstekingen en hierdoor het kalmeren van plekjes, pukkels en puistjes.

Effectieve medicijnen die kunnen worden gebruikt bij de behandeling van puistjes zijn:

• Plaatselijk aan te brengen retinoïden
• Benzoylperoxide
• Plaatselijk aan te brengen antibacteriële middelen
• Azelaïnezuur
• Oraal in te nemen antibiotica
• Oraal in te nemen isotretinoïne
• Oraal in te nemen anti-androgenen

Deze medicijnen worden afzonderlijk of in combinatie gebruikt, de dermatoloog zal afhankelijk van de ernst van de symptomen de juiste medicatie voorschrijven.

De medische behandeling van puistjes gebeurt volgens een strenge internationale norm om te verzekeren dat dermatologen en artsen consistent zijn in hun behandeling. Deze richtlijn* is op bewijs gebaseerd en verschaft medici informatie over welke behandelingen of combinaties van behandelingen zij moeten toepassen, afhankelijk van de ernst van de puistjes en de symptomen per individu.

Deze richtlijn biedt alternatieven voor verschillende huidtypes, mocht dit van toepassing zijn.

Dermatologen en artsen kunnen alternatieven voorstellen omdat bepaalde op recept verkrijgbare medicijnen niet tijdens zwangerschap gebruikt mogen worden, vooral niet tijdens de eerste drie maanden.

"Het is goed te weten dat behandeling tegen puistjes, of dit nu met of zonder medicijnen is, pas na enige tijd gaat werken."

De algemene regel is 4 tot 8 weken, hoewel het bij sommige mensen drie maanden kan duren voordat zij verandering zien. Soms worden symptomen zelfs erger voordat ze beter worden. Patiënten verliezen hierdoor moed en geven snel op, terwijl het juist belangrijk is om door te zetten met eventuele dagelijkse behandelingen. Zelfs als er niet direct een positieve verandering zichtbaar is.

Medicijnen tegen puistjes kunnen enige bijwerkingen hebben, bijvoorbeeld een droge huid of gevoeligheid voor licht. Je kunt deze symptomen tegengaan door aanvullende hydraterende producten te gebruiken voor de acnegevoelige huid, zoals Eucerin DermoPure HYDRA aanvullende verzachtende crème. Deze crème kan worden gebruikt in combinatie met de medische standaardbehandeling tegen puistjes en voor intensieve hydratatie en kalmering van de uitgedroogde acnehuid.

* Nast, A.; Dréno, B.; Degitz, K. et al. (2012), European Evidence-based (S3) Guidelines for the Treatment of Acne, Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 26, p. 1–29.

Hormonen. De meeste acne ontstaat bij een reactie van de talgklieren op androgene hormonen. De talgklieren reageren op de circulerende hormonen met overmatige talgproductie.

De combinatie van overmatige talg (seborroe) en een verstoorde huidcelafstoting leidt tot vergroting van de talgklieren en het ontstaan van puistjes. Deze kunnen worden gekoloniseerd door bepaalde bacteriën en de huid kan daardoor rood worden en ontstoken raken.

Dit komt het meest voor bij tieners, omdat de androgene hormonen tijdens de pubertijd bij zowel jongens en meisjes toenemen. Tot wel 90% van de tieners krijgt enige vorm van acne, maar dit gaat meestal over als ze ouder worden.

"Mensen van alle leeftijden kunnen puistjes krijgen. Tot wel 80% van de gevallen van acne bij volwassenen komt voor bij vrouwen die hormonale veranderingen doormaken."

Deze hormonale veranderingen treden op tijdens de zwangerschap, menstruatie of een hormoongerelateerde aandoening, zoals het polycysteus ovariumsyndroom.

Bacteriën. Mensen met een acnehuid hebben vaak een vette, glimmende huid. Dit is voor de doorgaans onschadelijke acnebacteriën (propionibacterium acnes) een ideale omgeving om zich te vermenigvuldigen en irritatie en ontstekingen bij de vergrote talgklieren te veroorzaken.

Erfelijkheid. Sommige mensen zijn gevoeliger voor puistjes dan anderen en dit heeft te maken met erfelijkheid. Hoewel acne geen erfelijke aandoening is, bestaat er wel een relatie tussen acne van ouders en een verhoogde kans dat hun kind of kinderen hier ook mee te maken krijgen. Op dezelfde manier hebben de kinderen van volwassenen die aan acne lijden een grotere kans om als volwassene puistjes te ontwikkelen.

Medicijnen. Ten slotte wordt gedacht dat bepaalde medicijnen, zoals steroïden en lithium, acne kunnen veroorzaken bij mensen die hier gevoelig voor zijn.

Naast de bewezen oorzaken bestaan er ook veel mythen rondom acne, personen die lijden aan acne krijgen vaak onterecht de schuld hiervan. Het is bijvoorbeeld niet waar dat mensen met een onzuivere huid onhygiënisch zijn.

"Hoe meer reiniging, hoe groter de kans dat de huid beschadigd raakt en er puistjes ontstaan."

Het is ook niet waar dat slechte voeding tot acne leidt. Natuurlijk verdient gezonde voeding de voorkeur boven slechte voeding, maar vet eten en chocola hebben weinig effect op puistjes.

Mensen met een onzuivere huid worstelen niet alleen met een fysieke aandoening, zij kunnen ook psychologische effecten hiervan ondervinden. Puistjes en pukkels in het gezicht zijn lastig te verbergen, waardoor het zelfvertrouwen en het zelfbeeld van mensen die acne hebben vaak wordt aangetast.

Ook kunnen sommige manieren om de aandoening te maskeren, zoals het gebruiken van zware make-up of het gezicht achter haar te verbergen, de situatie verergeren. Het laten staan van een baard kan het bijvoorbeeld moeilijker maken om medicinale crèmes aan te brengen.

Het goede nieuws is dat er behandelingen tegen puistjes bestaan en hoe eerder de behandeling wordt gestart, des de kleiner de kans op blijvende fysieke en emotionele schade.

Lees meer over het behandelen van een onzuivere huid met medicijnen.

Lees meer over het behandelen van een onzuivere huid zonder medicijnen.

De symptomen verschillen per persoon en sommige mensen reageren anders op voeding of de omgeving.

Een aantal algemene factoren waarvan bekend is dat zij een onzuivere huid verergeren, zijn:

• het eten van overmatige koolhydraten met korte ketens (suiker en witte bloem)
• een hoge inname van melk en andere zuivelproducten (hoewel kaas geen problemen lijkt te geven)
• sigaretten roken
• comedogene huidverzorgingsproducten en make-up                                                                                                                                                                               

Het is belangrijk advies van een dermatoloog in te winnen, zelfs als de symptomen mild zijn of nog in een vroege fase verkeren, omdat effectieve medische behandeling voorkomt dat de aandoening erger wordt en de kans op littekens tot het minimum kan beperken.

Er is ook een aantal algemene regels die in acht moeten worden genomen:

• gebruik lauw water, geen heet of koud water
• gebruik uitsluitend niet-comedogene huidverzorgingsproducten
• draag make-up die de poriën niet verstopt
• gebruik een geschikt reinigingsproduct voordat je naar bed gaat om vuil te verwijderen en de huid voor te bereiden op het opnemen van medicijnen
• laat puistjes met rust en laat ze op natuurlijke wijze helen – eraan plukken maakt ze alleen maar erger

Lees verder over therapieën voor een onzuivere huid met medicijnen.

Hoewel er geen remedie is tegen acne, kunnen de symptomen met en zonder medicijnen via therapieën worden behandeld. Medische ingrepen worden meestal geadviseerd voor de ernstigere vormen van acne of wanneer therapieën zonder medicijnen niet hebben geholpen.

De eerste behandelingsmogelijkheid voor ernstige acne kan bestaan uit een plaatselijk aan te brengen gel, crème of lotion.

• Plaatselijk aan te brengen retinoïden zoals as tretinoïne en adapaleen. Plaatselijk aan te brengen retinoïden werken op afwijkende keratinisatie en zijn ook ontstekingsremmend, dus ze werken bij zowel acne met comedonen als met ontstekingen. 
• Benzoylperoxide helpt verstopping van haarzakjes door dode huidcellen te voorkomen en doodt ook de bacteriën die ontstekingen veroorzaken.
• Plaatselijk aan te brengen antibacteriële middelen (plaatselijk aan te brengen antibiotica) helpen bij het doden van de bacteriën op de huid die verstopte haarzakjes kunnen infecteren. Combineer deze middelen altijd met benzoylperoxide om resistentie van de bacteriën te voorkomen.
• Azelaïnezuur wordt vaak gebruikt als alternatieve behandeling voor afstoting door de huid van dode huidcellen en het doden van bacteriën. Dit middel wordt meestal voorgeschreven als de patiënt last heeft van bijwerkingen van benzoylperoxide of plaatselijk aan te brengen retinoïden.

Plaatselijk aan te brengen behandelingen kunnen worden gecombineerd met antibioticapillen (doorgaans tetracyclines of erythromycine).

Als deze niet werken, kan een medicijn met de naam isotretinoïne worden voorgeschreven. Hormoontherapieën kunnen ook effectief zijn bij vrouwen die last hebben van acne, omdat oestrogeen de activiteit van de talgklieren onderdrukt en de vorming van androgene hormonen in de eierstokken en de bijnieren verlaagt.

Zoals bij alle medicijnen zijn er ook bijwerkingen van bepaalde medicijnen voor de behandeling van acne bekend. Dit kunnen een droge huid en gevoeligheid voor de zon zijn, maar deze effecten kunnen vaak worden verholpen door gebruik van aanvullende hydraterende verzorgingsproducten voor de onzuivere huid, zoals Eucerin DermoPure MAT Matterende fluid.

Lees meer over een onzuivere huid in het algemeen.
Lees meer over zonbescherming voor een onzuivere huid.
Lees meer over de Eucerin DermoPure-reeks.

Helaas belooft geen enkel acnemedicijn direct resultaat. Belangrijk is ook dat je de behandeling goed volgt, gedurende de hele voorgeschreven periode. De meeste mensen beginnen tussen de vier en acht weken na het begin van de behandeling resultaten te zien, maar dit kan tot wel drie maanden duren.

Dermatologen zeggen dat wanneer medicatie niet aanslaat, een van de belangrijkste oorzaken is dat de patiënt het recept niet goed heeft gevolgd of is gestopt het met innemen van het medicijn voordat de kuur is afgelopen. Voor meer informatie over de mogelijke redenen hiervoor, lees verder in 'Acnebehandelingen: hoe ze werken en mogelijke bijwerkingen'.

"Acnebehandeling - medisch of niet - heeft tijd nodig voordat je resultaat ziet. Geef niet op!"
Dr. Markus Reinholz, dermatoloog.