Kan stress puistjes veroorzaken – En wat is het verband tussen stress en acne?

De huid is ons grootste orgaan. Het is hiermee ook een spiegel van onze fysieke en mentale gezondheid. Iedereen die weleens last heeft gehad van acne weet dat dit huidprobleem behoorlijk veel stress kan opleveren. Meer hierover lees je in ‘De psychologische impact van acne’.

In dit artikel kijken we naar de impact die psychologische stress heeft op ons leven, op ons lichaam en in het bijzonder op onze huid. We verklaren het verband tussen stress en acne, hoe stress onzuiverheden kan veroorzaken of verergeren én we geven een aantal handige tips om stress te verminderen en de invloed hiervan op de huid te minimaliseren.

Stress is heel persoonlijk: voor sommigen werkt het stimulerend, anderen ervaren het drukkend^*1. En als het drukt, reageert iedereen weer op zijn eigen manier: sommige mensen raken in paniek bij relatief kleine problemen terwijl anderen bij zwaardere moeilijkheden kalm weten te blijven.

Er is een verschil tussen ‘goede stress’ (eustress) en ‘negatieve stress’ (distress). Het lichaam produceert in stressvolle situaties hormonen zoals adrenaline en cortisol, de bloeddruk stijgt en het lichaam wordt alert. Voor onze voorouders was dit een belangrijk overlevingsmechanisme. Ze konden op deze manier beter reageren in gevaarlijke situaties: ‘fight’ or ‘flight’.

Stress heeft vandaag de dag verschillende oorzaken, waaronder: psychologische druk, frustraties op het werk, problemen in de privésfeer, problemen met familieleden of vrienden en ziekte. Die druk neemt nog eens toe wanneer mensen het gevoel hebben dat ze er per se geweldig uit moeten zien, gezond moeten zijn, aan sport moeten doen, vriendschappen moeten onderhouden, goed geïnformeerd moeten blijven – en dat allemaal tegelijk. Het is duidelijk dat sommige mensen het steeds moeilijker vinden goed om te blijven gaan met deze steeds strenger wordende eisen. En de consequenties zijn duidelijk: het aantal psychologische problemen dat leidt tot een burn-out is al 2 jaar lang aan het stijgen.^*2

Stress kan de stofwisseling verstoren: je slaapt minder lekker, je spijsvertering gaat achteruit, je voelt je depressief en misschien snel geïrriteerd en uit balans. En bij veel mensen duurt het dan niet lang voordat de huid hier tekenen van gaat vertonen: je huid gaat jeuken, je krijgt plekken die al snel rood worden en er ontstaan onzuiverheden.

Het is allang bekend dat emotionele stress verband heeft met acne, maar onderzoek toont aan dat de wetenschap tot voor kort de invloed die het kan hebben op acne heeft onderschat.^*1

Een gestrest lichaam produceert hormonen (zoals cortisol en bijnierandrogeen), neuropeptiden (neuroproteïnen zoals endorfine en insuline) en inflammatoire cytokines (kleine proteïnen die ontstekingen aanwakkeren). Dit beïnvloedt het gedrag van de talgklieren waardoor acne kan worden verergerd.^*1 Voor meer informatie over talgklieren, lees verder in 'Het ontstaan van acne' en 'De oorzaken en triggers van acne'. Ook vind je meer informatie in 'Acne en hormonen'.

Veel onderzoeksrapporten, waarvan er veel gebaseerd zijn op vragenlijsten, suggereren dat acnepatiënten een verband zien tussen hun aandoening en stress. 50 tot 80 procent is het eens met de stelling dat stress acne verergert.^*1 Een onderzoek toont aan dat het volgens acnepatiënten vaak een of twee dagen duurt voordat een stressvolle episode zich uit in een opleving van hun acne.^*1

Sommige mensen gaan onder stress ook meer aan hun onzuiverheden zitten. Dit kan bacteriën verspreiden en ontstekingen aanwakkeren. Hierdoor kunnen lichte acnesymptomen erger worden. Dit wordt ook wel Acne Excoriée genoemd en je kunt er meer over te weten komen in 'De verschillende typen acne'.

Onderzoek laat ook zien dat stress de genezing van onzuiverheden met tot wel 40 procent kan vertragen^*3, waardoor het dus langer duurt voordat ze genezen.

Onderzoek van de universiteitskliniek voor dermatologie bij de Stanford University School of Medicine laat een pathogeen (ziekteveroorzakend) verband zien tussen chronische stress en het verergeren van acne.^*4

Toen de stressniveaus van de deelnemende studenten stegen (rond examentijd en onder acute prestatiedruk met het bijbehorende slaaptekort en eetpatroon) nam ook de pijnintensiteit toe, evenals de duur van het genezingsproces. Daarbij verergerde de toestand van de huid.

Stressacne zorgt vaak voor meer mee-eters (gesloten en open comedonen) en puistjes. Voor meer informatie over hoe deze verschillende soorten onzuiverheden eruitzien, lees verder in 'Het ontstaan van acne'.

Er zijn veel verschillende soorten acne. Welke dit precies zijn, lees je in 'De verschillende typen acne'.

In drukke tijden waarin iedereen iets van je lijkt te willen, is het niet altijd even makkelijk om rustig te blijven. Gelukkig zijn er verschillende dingen die je kunt doen om rustig te blijven en weerbaarder te worden tegen de dagelijkse stress:

Ontspanningstechnieken
Autogene training, yoga, meditatie, wellnessbehandelingen en traditionele methoden van de Chinese medicijnenleer kunnen je helpen ontspannen, een positieve mentale houding ontwikkelen en je zelfvertrouwen verbeteren.

Sport en lichaamsbeweging
Tijdens het sporten komen er endorfines (gelukshormonen) vrij in je lichaam. Hierdoor voel je je beter over jezelf en ontspan je meer. Een betere conditie kan ook bijdragen aan een beter zelfbeeld.

Gezonde voeding
Gezonde, gebalanceerde voeding met voldoende verse groente, fruit en noten kan je helpen om te gaan met stress. Probeer meer water te drinken en juist minder alcoholische en cafeïnehoudende dranken. Deze kunnen de insulineproductie aanwakkeren en zo de stress verergeren. Voor meer suggesties over wat te eten en wat te vermijden, lees verder in 'Wat kan ik veranderen aan mijn voeding om mijn acnegevoelige huid te helpen?'

*1  Impact of psychological stress on acne. Jović et al. Acta Dermatovenerol Croat 2017; 25(2): 133-141
*2  http://www.gostress.com/stress-facts/
*3  Marucha PT, Kiecolt- Glaser JK, Favagehi M. Mucosal wound healing is impaired by
examination stress. Psychosom. Med. 1998;60:362-5.
*4 http://jamanetwork.com/journals/jamadermatology/fullarticle/479409)